Eng qiziq cho`chqa haqida ma`lumotlar
Eng qiziq cho`chqa haqida ma`lumotlar
Sharq kalendari bo’yicha-to’ng’iz yili haqida ma’lumot. Ukrainada bu jonivorlar milliy mulki, g’ururi va boquvchi deyiladi. Nima uchun Ukrainada cho’chqalarni yaxshi ko’rishadi.
Cho’chqalar qanaqa qilib Ukrainlarni qutqargani haqida.
Ukrainlarni cho’chqaga bo’lgan qiziqishlari XVI –asrda paydo bo’lgan. Bu vaqtda tatar va turklar Osman imperiyasidan slavyanlar hududiga qochib o’tishgan vaqtga to’g’ri keladi. U hududdan qora mollarni olib ketayotgan bir davrda, ko’pchilik hozirgi tilimizda aytiladigan bo’lsa, reydlarni o’tkazadiganlar musulmonlar bo’lgani sababli ularga cho’chqa go’shti harom qilinganligi sababli ular cho’chqa go’shtiga teginishmaganlar. Ular hattoki cho’chqa salasiga ham teginishmaganlar. Shuning uchun ham Ukrainlar reydlar teginmagan cho’chqalarni boqa boshlaganlar.
Haykal yasab cho’chqalarni abadiylashtirishdilar.
Oxirgi vaqtlarda cho’chqalarni abadiylashtirishga o’tishdi. Misol; Romn, Sums viloyatlarida 2000 yilda kulib turgan poydevor qo’yildi “Minnatdor ukrainlar tamonidan”. A.Poltavshina haykallarga liderlik qildi. Bu viloyatga 6ta xaykal qo’yilgan. Ularga shunday deb nom berildi “Ukraina xalqini abadiy boquvchilari”. O’sha vaqtda Ukraina halqini ocharchilikdan qutqargan hayvon bo’lgani uchun ular bu hayvonni qadrlashadi.
Qiziqarli faktlar. Uy bekasi 2019- cho’chqa
2009 yil hazillar kunida Poltavada cho’chqa haykalini o’rnatdilar «cho’chqa loyda». Yana ikkitasi Mirgoroda paydo bo’ldi. Ulardan biri — uxlayotgan cho’chqa, ikkinchisi esa — dam olayotgani, halq uni «cho’chqa jannatda»deb nom berishgan.
2011 yildan Mirgorodda cho’chqalarga bag’ishlab bayram o’tkazishni boshladilar. Dasturda turli xil bu hayvonni eslatuvchi chiqishlar va ocharchilik vaqtlarida bu xalq qutqargan cho’chqa xaqida chiqishlar ko’rsatishar edi. Ukrainlar cho’chqalarni chachishtirib zo’r zotlarni olishga muvaffaq bo’lishgan.
Uy hayvoni sifatida.
Mutahasislar fikricha cho’chqa, e’tibor talab qilinadigan hayvonlar sarasiga kirar ekan. Bu hayvon bilan ehtiyotkorlik bilan qarash kerak, maxsus emlashlarni vaqtida olib borish, har- xil kasalliklardan asrash kerak bo’ladi. Shu bilan birga bu hayvonni uyda ushlash mumkin. Boquvchi gaplaricha- cho’chqani eng kir hayvon hisoblashadi, uni kir toza emas joylarda boqish kerak degan gaplar bu noto’g’ri. Ular o’zlaridan aslida xid chiqarmaydi, ular loyda yotib dumalashlari o’zlari gigienasiga kerak, har-xil chaquvchilardan qutilish maqsadida ular dumalashadi.
Cho’chqa insonlarni kurqaradi
Meditsinada bu uy hayvoni juda foydali tamonlari ko’p ekan. Misol; bu hayvonni ko’zlarida bo’lajak ko’z shifokorlari tajriba olib borishadi. BaBuin cho’chqa yuragi bilan 945 kun yashagan, bu esa organlarni o’tkazish mumkin ekanligi haqida umid beradi. Bu hayvon terisi, insonni terisiga o’xshab ketar ekan, shu bilan birga tish, ko’z, jigar, pochka ham shu qatorida turar ekan.(ruscha saytlardan tarjima qilingan)
Eng eng
Ukrainada katta cho’chqalarni tanlashmagan. Lekin 2008 yili Donets viloyatini fermeri 800 kg gacha bo’lgan cho’chqani boqib o’stirishga erishadi. Undanam katta kg da bo’lgan cho’chqa AQSh bo’lgan uni vazni 1153kg, uzunligi – 2,74m. Bu cho’chqa 1933 yilda o’ladi. Eng kichik cho’chqa esa – italiyantslar tamonidan boqilgan uni og’irligi – 9 kg bo’lgan.