Энг қизиқарли 10 та сараланган фактлар.
Энг қизиқарли 10 та сараланган фактлар.
Энг қизиқарли. Шаолин мактабида « ўлим йўлаги » ҳақиқатдан ҳам бўлганми
Будда манастиридаги Шаолин мактаби Китай провинциясидаги Хенанда жойлашган. У кўпгина сир ва афсоналарга бой ва хозирги кунгача одамларни уни бўлган қизиқиши кам емас. Уларни ичида енг асосий ҳаммага қизиқ бўлган “ Ўлим йўлаги” каридори бўлган. Монастрга кириш жуда қийин бўлган. Ундан чиқиш ҳам – худди шундай қийин бўлган.
Агар монах монастрни тарк етмоқчи бўлса, у қийин лабирант синов йўлидан ўтишга тўғри келган, агар уни уддасидан чиқа олса тинч ҳаётга қўшилиши мумкин бўлган.
“Ўлим йўлаги” ҳақида аниқ фактлар йўқ бўлгани сабабли ҳозирги кунгача у жойни сирлари кўпчиликка қизиқдир. Ўзи сирли бўлгани учун ҳам хали-халигача сирлигича қолиб келмоқда. Фақатгина шу лабиринтга тушган одамгина буни ҳақиқатини билади ҳалос. У лабиринтдан камдан кам инсон чиқа олган.
Чиқа олгани ҳам ўз тинчлиги учун жим юрган. Таҳмин қилинишича бу синовдан ўтиш учун, у ерда ўлим йўлагида аппарат маҳсус механизм бошқарган. Шу аппаратдан кейингина, ортида чиқиш дарвозаси бўлган. Шу аппарат шуни талаб қилганки, уни бир кучли зарб билан уриб дарров қўлни тортиб олиш керак бўлган. Акс ҳолда уни кучли ўткир пичоқ қўлини кесиб юбориши мукин бўлган.
Агар биринчи имтиҳондан яхши ўца, монах қора йўлакка тушган. Бу қора йўлакда қадамини ўйлаб босиш керак бўлган. Агар битта ёнга нотўғри қадам унга келаётган синовни ўзгариши билан тугаган. Хуллас бу ўлим йўлагида ҳаттоки хали хеч ким ешитмаган турли-хил синовлар кутиб турган. Синовлари жуда турли туман бўлган.
Бу еса монахни қадам босишига боғлиқ бўлган. Хуллас шу лабиринтга тушсангиз сизни нима кутаётганини билолмайсиз ва қай тарафдан сизга ҳужум қилишади билмайсиз ҳам.
Синалувчини бошига қоп тушиши, ўқлар отилиши, ёғочли маникенлар билан курашлар бўлиши кутилган. Бу еса ҳаёт билан видолашув дегани. Бу ёғочли маникетлар қиличлар, найзалар билан қуроллланган. Улар қанча бўлиганларини хеч ким билмайди, таҳминан маникенлар 18 та бўлган дейишади. Агар лабиринтда адашсангиз бир хил синовдан қайта қайта ўтишга тўғри келган. Шунинг учун лабиринтда адашиш қимматга тушган.
Ўлим йўлагига кирганга ортга йўл йўқ бўлган. Ё у лабиринтни охиригача борган, ё қолган монахлар уни ўлигини олиб чиқишган. Ҳаттоки монах бу лабиринтдан тирик чиқишга муваффақт бўлса ҳам, бир қанча вақт ўтгандан кейин яна шу лабиринтдан ўтиш иштиёқи пайдо бўлган. Лекин бу лабиринт хар сафар ўзини синовларини турларини ўзгартириб борган, у жойни хеч ким аниқ нима кутаётганини айтиб беролмаган.
Бу воқеа қанчалик тўғрилигини айтиш қийин. Кўпчилик монахларни тарихини ўрганганлар. Улар билишадики монахлар имтиҳонидан бир қанча синовлардан ўтишга тўғри келганини. Фуюй монастири уларда жуда кўп тарбияланувчи Шаолинлар дунёга чиқаётганига ва улар ўзларини буюк Шаолинлар деб аташганларидан сўнг бу мактаб қарор қилган. Шаолин мактабини тугатганлар оддий ҳаётга чиқишлари учун керакли бўлган синовлардан ўтиш керак бўлган.
Тўғри у синовда хеч қандай ёғочли маникен емас, балки хақиқий кучли жангчилар билан беллашиш тўғри келган. Агар уларни енгишга кучи еца, улар озод бўлишган. Агарда бу синовлардан ўта олмаса, Шаолинлар ўзига бўлган ишончи ортганига, кеккайганига шу монастирда қолиб жазоланишган.
Ҳамма синовлардан ўтган Шаолинни охирги синови – чиқиш йўли катта оловли харсанг тош билан беркитилган бўлиб, у синалувчи шу тошни йўлидан олиб ташлаб, озодликка чиқишига тўғри келган. Синовдан ўтганни елкасида – тирик тигр ва дракон расми тушган. Бу унинг махсус дипломи бўлган. Бу расмни кўрган одам олдида буюк шаолин устаси турганини билган, қандайдур маккор одам эмас.
Қизиқарли олам
Балиқчилар хақида қизиқарли фактлар
Ҳалқаро балиқчилик ассосацияси енг катта ташкилотлардан ҳисобланади. Унда дунё рекорди қайд етилган. У Америка давлатидаги шахар Даная-Бич Флорида штатида бу ташкилот жойлашган. Бу ерга бутун дунё бўйлаб тутилган енг катта балиқлар маълумоти келади.
Картада Россия Тихая Сосна деб номланган дарёсини топиш осонмас. У Белгород ва Воронеж вилоятларидан оқиб ўтади, уни узунлиги тахминан 160 километрни ташкил қилади. У дарё 1924 йили катта осетр балиғи тутиб олинганидан кейин танилган. У балиқни оғирлиги 1227 кг бўлган, уни икраси 245 килограм қора икра бўлган.
Янги Зеландиялик Доналд Хитли 32 соату 5 дақиқа катта марлин балиғи билан кураш олиб борди. Балиқчини айтишича, бу балиқни узунлиги тахминан 6 метр бўлган. Лекин охир оқибат балиқ торни узуб қочиб кетишга муваффақ бўлган. Шу билан бирга балиқчини қайиғини 80 километр узоққа тортиб кетган.
Америка ўсмири Кайл Нейджели кнализациядан омад келиб балиқ тутиб олган. Ҳаммаси кутилмаганда содир бўлиб; бола канализацияга тўпи тушиб кетади ва у тўпини олишга харакат қилганида у жойда балиқлар борлигини сезади; у шу заҳотиёқ отасидан 5 доллар сўрайди ва отасига вазиятни тушунтиради. У пари номли балиқни тутиб келади. Бироқ бу балиқни сифати ишончсиз саналади.
Бангладешда балиқчилар балиқ тутишда челакдан фойдаланишади. Ҳайвонларни бошқариш ёшликдан бошланади. Махсус тайёрланган челакларни ўзилари билан балиқ овига олиб кетишади. Балиқчилар сувга тўрни ташлаб ҳайвонларни тарқатиб юборишади, уларни халқумини арқонларга боғлаб қўйишади.
Бу эса уларни бошқаришга ва қочиб кетолмаслигига замин яратади. Ҳайвонлар балиқларни тўрга хайдаб киради. Балиқчиларга еса фақатгина ўз вақтида тўрни йиғиб олса бўлгани.
Москвада тоза ҳовусларда бир-бир балиқчиларни учратиш мумкин. ХВИИ асрда бунақа ишларни қилиш амримаҳол бўлган – бу жойлар шахарда енг ифлос жойлардан бири бўлган. У вақтларда ховузлар тоза ҳисобланмасди, фақат ифлос еди. Атрофида кўпгина чиқиндилар бўларди. Фақатгина Александр Меншиков Петр биринчини шериги бошқарувчиси забт етгандан сўнг, бу жойлар тозаланди ва чиқиндилар ташлаш тўхтатилди.
Қизиққон балиқчи машхур рус ёзувчиси Антон Павлович Чехов бўлган. Ёзувчи барча машҳур ишларида, у бу завқдан яъни дарё, денгиздан мазза қилиб бахраманд олмаган инсонларга ачинган.
1979 йили Канадалик Кен Фрастер атлантикадан тунецни тутган. Уни оғирлиги 678 кг ни ташкил етган. Балиқни фақатгина 45 минутдан кейингина чиқариб олиш уддасидан чиқилган. Ўтган 40 йил мобайнида рақобатчилар буни уддасидан чиқа олишмади. Камига яна 400 кг тунецлар камёб хисобланади.
Айтиш қийинки, Германиялик Валтер Куммероу қанчалик балиқчилик унга омад келтирганини, бироқ дунёдаги юқори натижани бири унга тегишли бўлган. Бу натижани 30 йил ушлаб тура олган-
1984 йилдан. Мусобақалашишда ўзини енг узоқ турган фантастик рекорди- 30 грамли грузик ажни
175метр ва 1 сантиметр жўнатган
Нима учун болаларни туғилган кунида қулоғини тортишади.
Авваллари бу қулоқ тортишлар турли хил мақсадда қилинарди… катта бўлгин, оғзи очилган бўлмагин, пишиққина бўл деб. Асосан ўғил болаларга уқтиришган, улар катта бўлиб ўсишлари кераклигини қулоғига сингдиришган. бу анъана ёки ирим деймизми бутун дунёда машҳурдир.
Хозирги вақтда еса бундай холат оддий ёшбола ўйини деб қаралса, лекин қадимда қулоқ тортиш жуда мухим, масулиятли иш ҳисобланган. Худди хозирги юридик, жиддий бажарилиши керак иш бўлган.
Римда бу одат манципация дейилади. Маъноси “ману”- қўл деган маъноларни англатган. Бу сўзи қадимда аёлларни озод қилиш билан боғлиқ сўз бўлган екан.
Ўзимизни болажонларимизга қарасак, ўзимизни малакамиздан келиб чиқиб гапирсак, болажонларимизни кўпчилиги қўлоқ тортишганида ўзларини еътиборда еканлигидан фахрланганларини кўрамиз ва унга бошқа болалар хавас билан қараганини кўриш мумкин. Шу билан бирга болалар қулоқ тортишни худди уларга совға беришаётгандай қабул қилишганини ва бундан мамнун бўлганини кўраш мумкин.
Бу одат кўпчилик болажонларга қувонч келтиради. Шу билан бирга худди ҳурсандчилик билан шу ёшга етиб келганини билдириб, бирдан санаб тўлган ёшигача санаб, яна битта ёш ошириш санашади. Катталар еса яхши ният қилиб қулоғини чўзиб қўйишади. Бизга маълумки яхши ният ярим давлатдим. Шундан кўриб турибмизга бу одатни тарихини билмасакда бу одат факат хурсандчилик келтиришини биламиз. Лекин агар меёрида торилмаса, албатта қулоқ оғриши аниқ. Ҳамма нарсани меъёри яхши деганидай, бу одатни ҳам меъёри яхшидир.
Каскадёрлар хақида қизиқарли маълумотлар
«Таваккал қилишни севувчи, трюк бажарадиган артистлар» — буларни ҳаммаси Француз тилидан таржима қилинганда шу маъноларни билдиради. Каскадёрни вазифаси шундан иборатки, у қийин хавфли трюкларни актёр ўрнига бажариб бериши керак бўлади. Буни шунчали аниқ бажариш керакки, мухлис актерларни алмашганини сезмаслиги керак. Каскадёр бажараётган қийин машқларини бажариш билан бирга, унга ҳар тамонлама ўхшаши ҳам керак бўлади.
Кўпчиликни қизиқтирган савол – каскадёрлик малакасини оширишга ўргатишадими ёки шу мақсадда жисмоний тайёрлашга, талабгорларни йиғадими? Кимда ким бу қизиқ ва қийин касбни егаллашга қизиқса улар учун дунёда минглаб каскадёрларни тайёрлайдиган мактаблар мавжуд.
Бу мактаб дастури бошқаларникидан кескин фарқ қилади: биттасида саҳна жанглари учун қалқон тайёрлашса, бошқасида – қиличбозлик, йиқилишларга ёки транспорт воситасиларини қийин вазиятларда бошқаришга ўргатади. 100 йил олдин 12 ноябр 1910 йили биринчи кино учун трюк бажарилган. Ню Ёркда қизиққон ўзига ишонган каскадёр ёниб турган ҳаво шаридан Гудзонга сакраган.
Ўтган асрниниг 30 йилларида каскадёрлардан кўпгина киноларда фойдаланиш оммалашиб борган. Мисол: комедик кино” Қувноқ болалар” жанжалида, спортчи ролини каскадёр тамонида ўйнаб берилган. Каскадёрлик ривожланиши Иосиф Виссарионович Сталин америка киноларини кўриб, сўраган екан: “ Нима учун бизни режиссерларимиз шунга ўхшаш кино олишолмайди?” деганидан сўнг россияда ҳам каскадёрлардан фойдаланишга туртки бўлган.
Бу касб – еркаклар касби ҳисобланади. Лекин бу бу касбда фақат еркаклар ишлаши керак дегани емас. Варвара Никитина биринчи Россия каскадёр аёли бўлган. У ўнга яқин қийин ҳаракатларни бажариб киноларда ўйнаган. Шу билан бу кучли иродали аёл на қўл жангидан, на ўқ отишдан чемпион бўлмаган, у бадиий гимнастика спорт устаси бўлган.
“Титаник” киносини режиссери Джемс Кемерон бу кинони олишда қийин вазиятлари ўйнаш учун минглаб каскадерларни ўйнатган. Уларни меҳнати яхшигина мукофатланган бўлиб – умумий қийинчилик бўйича каскадёрлар 3 000 000 доллар олишган.
Совет машхур Урбанский Евгегений актерини иккинчи юзи бўлган (дублер), у уни ҳамма қийин бажарадиган вазиятларини бажариб юрган. Лекин кўпинча актер ўзи ҳаммасини бажаришга харакат қилган. Уни битта трюки омадсизлик билан тугаган.
Кинони олиш жараёнида 1965 йили “ Директор” деб номланган кинода Урбанский ўзи якка жойда қумда автомабилда трюк бажарган. Лекин машина ағанаб кетиб актёр оғир жароҳат олиб шифохонага кетаётганида йўлда халок бўлган. Бу филмни олиш бир неча йилларга сурилган.
Вик Армстронг Буюк Британиялик каскадёр ўзини қийин бажарган трюки ва махорати билан Гиннес рекордига киритилган. 30 ёшга кирганига қарамасдан у 200 га яқин киноларда дублёрлик қилган.
Саймон Карн «Клифхангер» киносида фантастик трюк бажариб, 1 000 000 доллар олган: у 4 752 метр баландликда, бир самалётдан иккинчисига ўтган. Силвестра Сталлонега дублёрлик қилган.
Дунёда енг ёши катта чинор дарахти
Михаил Юревич Лермонтов чинорларни « вақт соати» деб атаган. Чинор куч, қудратли ва узоқ умр рамзи ҳисобланади. Бизни кунимизгача минг йиллик сақланиб қолган чинорлар бор. Палмери номли чинор дарахтини ёши – 13000 ёш. 2009-йил шимолий Америка олимлари енг ёши катта чинорни аниқлашди. Бу Палмера еди –ёши 13000.
Мамврий чинори- ёши 5000минг
Палестинни ески шахаридан узоқдамас жойда – Хевронада илохий христиан дарахти бор – улар бу чинор Одам чинори дейишади. Библияда айтилишича шу чинор ёнида Авраам (Одам) га вахий келган екан. Бу чинор христианлар, еврейлар ва мусулмонлар ичида машҳур.
Проваславлар айтишича, Палестин чинори бор екан, охирги замон бўлмайди. Афсус чинор 1997-йили қуриб қолган. Лекин 1998-йили бу қуриган дарахтни ёнидан ёш ниҳол чиқди. Хозир бу ниҳол 20 см йетди.
Россиялик ўрмоншунос олим Ф. Медведев 1899-йили ҳабар берди. Францияда 1824-йили гагант чинорни дарахт кесувчилар тамонидан қулатишди ва чинордан мушак (сосудов) бўлаклари макит чеканка тангалари топилган. Франциялик ботаник Декандол, чинорни ўргангандан сўнг чинор 2400 ёшда бўлганини аниқлади.
Бошқа француз шахарида – яқин яқингача енг ёши катта чинор дарахти бўлган. Уни баландлиги 20-метрга йетган, айланаси 9-метр бўлган. Афсоналарда айтилишича, Цезарни аскарлари оғир овдан (поход) кейин шу чинорни соясида дам олишган екан. Чинор 1800-2000 ёш йетган.
Стелмуж чинор – ёши 2000.
Енг ёши катта чинор Европани, Стелмуж қишлоғидан унчалик узоқликдамас ўсаяпти. Чинорни “Стелмуж чоли” деб ном беришган. Дентрологлар аниқлашича уни ёши 2000 ёшда екан. Диаметри – 2,7 метр, баландлиги 25 метрга йетган. Чинор давлат химоясига 1960-йили киритилди.
Арменияда тоғ ён бағирларида, 1974-йили чинор дарахти қариб қуриб қолди. У 1520-ёшда еди. Айланаси 10-метр бўлган. Чинорни армян саркардаси Вардан Мамикотян, ўзини персид жангчилари устидан 451-ёки 449-йили қилган ғалабаси муносабати билан ектирган.
Грювалд чинори – 800 ёш
Калининград вилоятида – буюк уриш гувоҳи яшамоқда. Уни ёши 800 йилдан ортиқ.
Запорожский чинори -750 ёш
Украина миллий дарахти. Айтишларича шу чинор тегила запорожсилар турк султонига 1676-йили хат ёзишган, 1648-йили еса, чинор тагида Богдан Хмелницкий дам олган, у ўз қозоқ аскарларига шу чинордай бақуват ва кучли бўлишларига чиқирган.
Чинорни баландлиги 36 метр, айланаси 6,32 метр, крони диаметри 43 метр. 1953 йили бу гигант дарахтни ёшини аниқлашга қарор қилишади. Қийинчилик билан битта шохини алашиб, керакли бўлган тадқиқотларни олиб бориб чинорни ёши тахминан 750 ёшда еканлигини аниқлашди. Афсуски бу чиноз йилдан-йилга қуриб бормоқда.
Кеймада-Гранди — дунёдаги енг хавфли ороллардан бири.
Инсон – табиатни шоҳи ҳисобланади. Енг аниқроғи инсонлар ўзлари хақида шундай ўйлашади. Бразилиядан 35- километр узоқликда Кеймади-Гранди ороли жойлашган. Бу оролни ноодатийлиги шундаки у ерни хукумрони илонлардир. Илонлар инсонларни бу оролдан сиқиб чиқаришган. Кимда ким таваккал қилиб шу оролга бормоқчи бўлса – ўз ҳаёти билан хайрлашишига тўғри келади.
Оролни майдони унчалик ҳам каттамас – 0,4 квадрат километр. Бу ўлим хавфи бор бўлган оролга боришга Бразилияликлар қарор чиқаришган. Оролга кириш ман қилинганига қарамасдан – кўпчилик унга боришга қизиқиши катта. Олдин шу оролда оролни ёритувчи чироқлар бўлган, бир киши оиласи билан қараб ва шу ерда яшарди.
Кунлардан бир куни илонлар ўша оилага судралиб кириб борган, оиладагилар қўчишмоқчи бўлишган лекин бунинг уддасидан чиқа олишмаган. Ҳамма оила илонни чақиши оқибатида ҳалоқ бўлишган. Бу чироқлар хозирги кунгачам ҳам бор, бироқ у автоматик тарзда бошқарилади. Бу оролда яшаш нияти бўлганлар бошқа топилмади.
Яна бир шу орол билан боғлиқ бўлган яна бир машҳур афсона бор. Балиқчи ҳақида. Балиқчи қорни очиб, банан йиғиш учун шу оролга киради. Лекин балиқчи бананларни олишга ҳам улгурмайди ва илон захри туфайли ҳалок бўлади.
Илонлар бу оролдан нафақат инсонларни қувиб чиқишган балки бу оролга хеч қайси жонзод йўқ илонларда бошқа. Қурбақа, калтакесакларва турли хил хашоратлар бутунлай йўқ қилиб ташланган. Хозирги вақтда илонларни емиши қушлар ҳисобланади. Айрим еҳтиёт бўлмаган қушларни бу оролга қўниши, илонларга емиш бўлишига сабаб бўлади. Айрим қушлар бу жойларга ин қуришади. Лекин бу қушларни тухумлари фақатгина илонлан учун емиш бўлади.
Шу илонлар орасида унчалик хавфлимас бўлган, Гадюк оиласи мансуб илон. Бу илонни узунлиги 1-метргача етиши мумкин. Танасини ранги сариқдан, оч жигарранг қора доғлари билан, квадрат ва учбурчак шаклга егадир. Қизиқарлиси шундаки бу оролдан ташқарида бу илон бўлмайди. Айнан шу илон камёб ҳисобланиб, халқаро табиатни асраш қизил сатрларга киритилган.
Медиклар шуни такидлашадики, бу илонни чақишидан ўта захарли бўлгану учун ўлим билан тугайди. Буни биринчи ёрдам жойида кўрсаца ҳам ҳаммаси фожия билан тугаши аниқ екан. Жабрланган миясига қон қўйилиши ёки буйрак етишмовчилиги билан тугайди. Бу оролда илонлар сонини айтиш қийин. Бу оролни одамлар ташлаб кетишганидан кейин, илонлар кўпайиши учун кенг замин яралгандир. Айримларни айтишича ҳар бир квадрат метрга 5 та илон тўғри келаркан. Бу ростми ёки йўқ- айтиш қийин.
Бу оролга хеч ким келмайди деб ўйламанг. Бир иккита қизиқувчанглар топилиб туради. Шундай хавфли жойларга уларни нима тортади. Олимлар илмий ишларни олиб бориш учун қонуний рухсат олишади. Улар ишонч билдиришади, илонлар сув атрофида бўлмаслигига ишонишади. Илонлар чангалзорларда кўплаб бўлишади. Бу оролдан бойлик излаганлар ҳам топилади. Улар ўйлашадики қароқчилар олтинларини шу оролга қўйиб, илонларни қўйиб юборган деб.
Қорбола ҳақида қизиқарли маълумотлар.
Қордан қорбобо ясаш бизда қадим қадимлардан кириб келган. Кўпгина қор ёғадиган давлатларда қорбобо ясаш удими бўлади. Улар қорбобо бошига челак қўйишган, бурнига еса сабзи ёки таёқча қўйишган. Кўпгина қиш ертаклари қорбола қорбобони енг содиқ ёрдамчиси тимсолида кўрсатилган
Россиядагилар қор билан турли руҳлар тушади. Улар бизларни енг езгу ниятларимизни ушалишига ёрдам беради деб ишонишган. Шунинг учун улар қорболаларни қўлига супурги ушлатиб қўйганлар. Айтишларича қорбола еришни бошлаши билан ният қилинар екан. Уни осмонга супурги ёрдамида учуб кетади деб шу супургини қўлига ушлатиб қўйиши ҳам шундан. Бу супурги ниятларни осмонга олиб боришга ёрдам беради(уларни фикрича).
Скандинавияда қорболалар ёмон руҳлар учун қопқон сифатида қўйишган. Руҳлар қорболаларни инсонлар деб ўйлаб уларни ичига кириб олишади деб ўйлашганлар. Ёмон руҳлар қорболага киргандан кейин қайтиб чиқа олмас еканмиш. Нарвегияда қорболаларни “ оқ троллар” деб аташган. Кечқурун қорбола олдидан ўтиш ёмон белги ҳисобланган. Руминияда еса ёмон руҳларни қўрқитиш мақсадида қорболалар ясашган ва унга турли хил тақинчоқлар ва кўпгина чисноклар билан безаганлар.
1861 йили Ганс-Христиан Андерсен “ қорбола” хақида ертак ёзди.
1853 йили Мери Дилвин енг биринчи қорбола расмини барпо қилди. Бу расм хозирги кунгача сақланиб қолган, хозир у расм Уелсдаги миллий библиотекада сақланади.
Енг катта қорболани 2008-йили Бетел(АҚШ) шахрида ясаганлар. Уни баландлиги 37 метр, уни ясаш учун 6 минг тонна қор керак бўлган. Буни ясаш учун икки ҳафта вақт кетган. Олимпия учун деб унга ном беришган ва бўйнига 40-метр узунликда шарф тўқишган. Киприклари еса чангичиларни чанғиларидан фойдаланилган.
1976- йили қишки олимпиадада Инсбрукда биринчи марта тумор пайдо бўлди – бу тумор қорбола еди. Қорболага –Олимпиамалд деб ном беришди. У қордан ясалган еди, бурни еса ҳар доимгидай сабзидан еди.
Мусулмонларда қорбола ясаш ман етилади. Бошқа турли шакллар каби ҳамма ясалган шакллар тирикларни англатувчи мумкин емас.
Сиз биласизми бутунжаҳон қорболалар куни 18-январ куни нишонланади. Бу байрамни ўтказиш ғояси Германиялик Корнелиусу Гретцу тамонидан ўйланган. 2008 йили Гретцу 3минга яқин қорболалар коллекцияси билан Гиннес рекордига кирган. Айтганча қорбола байрамини 18-январда нишонланиши тасодиф емас. Ахир 1 сони супургини еслаца, 8 қорбола шаклини еслатади. Ана шунака.
Лангарчўп ҳақида қизиқарли маълумотлар
Лангарчўп ёрдамидан сакраш девордиги расмлари, ерамиздан олдин ИВ-ИИИ асрларга тегишли. Бу вақтларга улар мусобақалашмаган, улар амалий машқи ҳисобланган. Мисол: чўпонлар узун таёқлар билан турли-хил тўсиқларни йенгишга ишлатишган – чуқурликлар, ўт-ўлан, анҳорларда ишлатишган.
1793 йили немис педагоги Иоганн Гуц-Муц “Ўсмирлар учун гимнастика” китобини нашр қилдирди. У ёшлар учун сакрашларни лангарчўп билан бажараш машқларни тадбиқ етган. Уни ўқувчилари ўша вақтларда енг керакли баландликка сакрашни уддасидан чиққан -270 см гача.
Бундай ноананавий планкани забт етишни 1904 йили Сент-Луисе Олимпиада ўйинларида япон спортчиси Савао Фуни лангарчўпдан фойдаланиб планкадан сакраб ўтиб берган. Хакамлар табиийки у спортчини баҳолашмади ва у хакамларни айиблади. Спортчи билан бирга стадионда ўтирганлар ҳам уни қўллаб қуватлашди. Спортчи охир оқибат стадионни тарк етган.
Лангарчўп билан сакраш. Бу алоҳида тайёргарликни талаб етади. Бу нафақат спортчини жисмоний балки алоҳида махсус тайёргарликни талаб қилган. Чет елда ХИХ-ХХ асрларда спортчилар оғир тахтали лангарчўпларни ишлатишган. Охир –оқибат 3,5 м да ўта олишмаган.
1906 йили амалиётга бамбукли, анча йенгил лангарчўпдан фойдалана бошлашган. 40-йил давомида дунё рекордлари 4 метр 77 см гача кўтарилди. 40-60 йиллари янги ўйлаб чиқилган лангарчўплар синовдан яхши ўтмади. 15 йил дунё рекорди атига 3 смга ўсди.
ХХ- асрни иккинчи ярмида лангарчўп билан олимлар шуғулландилар. Бамбук ва дюрали ўрнига сентетика метериалидан фойдаланишди. Лангарчўлар жуда йенгил ва егилувчан бўлишига еришдилар. Шу еришилган ютуқ катта натижаларга олиб келди.
1985 йили совет сакровчиси Сергей Бубка “космик” сакрашни уддасидан чиқди – тарихда биринчи марта бу спорт тури 6 метр баландлик натижасига еришди. Бу спорт мартабасида Бубка 35 марта рекорд янгилади ва у Гиннес китобига киритилди.
Бундай тарихий одамлар хақида ҳамма билиши керак, асосан бу спорт билан шуғулланаётганлар. Лекин машҳур Елена Исинбаева тренери уни мақтаб “ агар яхшилаб шуғуллансанг Бубкга ўхшаб машҳур бўласан” деганида ким у Бубка деган екан.
Аниқки бу лангарчўп бир қанча қийинчиликлар туғдиради. Бу красовка ёки футболка емас шундай сумкага солиб кеца. Бир неча йиллар олдин австралиялик спортчи Пол Берджесс Сидней аеропортида ескалатордан тушаётганда лангарчўп тиқилмб қолади фақат бир неча соат уринишлардан сўнггина уни чиқаришни уддасидан чиқишади. Шуни айтиш керакки бу буюмни нархи арзон емас. У 800 доллар атрофида туради.
Қизиқарли маълумотлар. Сейфлар ҳақида
Франция қироли Людовик ХВИ ўзи- қоғозларни сақлайдиган сейф ясаган. У бу сейфни деворга жойлаштирган ва махсус қулф билан ёпган. Бу ҳам ўзини шахсий фикри шахсий иши бўлган. Лекин қуролни ҳаётини сейф ҳам сақлаб қололмади. Конвенто буйруғи билан 21 январ 1793 йили боши танасидан жудо етилди. Ўлимидан олдинги сўнги сўзи “ мени ўлимимга сабабчи бўлган ҳаммани кечираман” деган.
1827 йили Томас Милнер ёнмайдиган сейфларни барпо етди. У темирдан ясалган, ичида еса ёнмайдиган нарса билан қоплашган. Бундай стандарт бир-хил сейфлар кечроқ – 1917 йилларда ишлаб чиқилган. 1862 йили АҚШ кодли қулфларни ишлаб чиқарган. Номи “еврика бўлган”. Бу еса анча сақлашга қулай ва ишончли бўлган.
Таниқли моделер ва дизайнер Карл Лагерфелд сейфларни барво етиш билан шуғулланган. Бу сейфларни еса ҳамма ҳам сотиб олишга маблағи йетмаган. Карл ўзини ҳаёти давомида 30 та сейф ясаган. Бу сейфлар енг қиммат бўлган уни нархи- 336 000$ бўлган. Балки бу касб билан шуғулланиш уни қонида бўлган, у бой оилади дунёга келган, унинг отаси банк ҳодими бўлиб ишлаган.
Куала-Лампур шахрида (Малайзия) банк бошқарувчиси сейфини қўриқлаш учун ноодатий соқчи қўйган. Уни бойликларини илон қўриқлаган, у ўзини хўжайинини яхши таниган, лекин бошқаларга жуда ёмон бўлган бу илон. Лекин буларни ҳаммаси яхшилик билан тугамади.
Илон котибани чақиб олади, шу вазиятдан фойдаланиб, банк ишчиси катта оламон ичидан 20 000 $ ўғирлаб кетади. Ўтган аср 90-йилларида бугалтер сейфларни кўриб чиқаётган вақтда, у ески қоғозлар ичидан мусика ноталари топиб олади, бу ноталар Моцарт, Штраусу ва бошқа машҳур компазиторларга тегишли еканлиги аниқланади. Бу топилма бир миллион доллар фойда келтирди.
АҚШда бир неча йил олдин ўлган ёши катта аёлни қариндошлари, аввалига ески гаражда турган буюмларга еътибор беришмаган, кейинчалик очиб кўришса – икки қоп қадимий ноёб танга, турли-хил дакументлар чиққан. Бу ёши катта аёл, бу қимматбаҳо нарсаларни кўп вақт асраб сақлаган.
Шу билан бирга сейфлар ёмон оқибатлар келтириши мумкин. Кўпгина маълумотларга қараганда – кичкина болачалар сейфни ичига кириб қамалиб қолиб, нафаслари қайтиб, хаётдан кўз юмган екан.
Қизиқарли фактлар. Уй бекаси 2019- чўчқа.
Шарқ календари бўйича-тўнғиз йили ҳақида маълумот. Украинада бу жониворлар миллий мулки, ғурури ва боқувчи дейилади. Нима учун Украинада чўчқаларни яхши кўришади.
Чўчқалар қанақа қилиб Украинларни қутқаргани ҳақида.
Украинларни чўчқага бўлган қизиқишлари ХВИ –асрда пайдо бўлган. Бу вақтда татар ва турклар Осман империясидан славянлар ҳудудига қочиб ўтишган вақтга тўғри келади.
У ҳудуддан қора молларни олиб кетаётган бир даврда, кўпчилик ҳозирги тилимизда айтиладиган бўлса, рейдларни ўтказадиганлар мусулмонлар бўлгани сабабли уларга чўчқа гўшти ҳаром қилинганлиги сабабли улар чўчқа гўштига тегинишмаганлар. Улар ҳаттоки чўчқа саласига ҳам тегинишмаганлар. Шунинг учун ҳам Украинлар рейдлар тегинмаган чўчқаларни боқа бошлаганлар.
Ҳайкал ясаб чўчқаларни абадийлаштиришдилар.
Охирги вақтларда чўчқаларни абадийлаштиришга ўтишди. Мисол; Ромн, Сумс вилоятларида 2000 йилда кулиб турган пойдевор қўйилди “Миннатдор украинлар тамонидан”. А.Полтавшина ҳайкалларга лидерлик қилди. Бу вилоятга 6та хайкал қўйилган. Уларга шундай деб ном берилди “Украина халқини абадий боқувчилари”. Ўша вақтда Украина ҳалқини очарчиликдан қутқарган ҳайвон бўлгани учун улар бу ҳайвонни қадрлашади.
2009 йил ҳазиллар кунида Полтавада чўчқа ҳайкалини ўрнатдилар «чўчқа лойда». Яна иккитаси Миргорода пайдо бўлди. Улардан бири — ухлаётган чўчқа, иккинчиси еса — дам олаётгани, ҳалқ уни «чўчқа жаннатда»деб ном беришган.
2011 йилдан Миргородда чўчқаларга бағишлаб байрам ўтказишни бошладилар. Дастурда турли хил бу ҳайвонни еслатувчи чиқишлар ва очарчилик вақтларида бу халқ қутқарган чўчқа хақида чиқишлар кўрсатишар еди. Украинлар чўчқаларни чачиштириб зўр зотларни олишга муваффақ бўлишган.
Уй ҳайвони сифатида.
Мутаҳасислар фикрича чўчқа, еътибор талаб қилинадиган ҳайвонлар сарасига кирар екан. Бу ҳайвон билан еҳтиёткорлик билан қараш керак, махсус емлашларни вақтида олиб бориш, ҳар- хил касалликлардан асраш керак бўлади. Шу билан бирга бу ҳайвонни уйда ушлаш мумкин. Боқувчи гапларича- чўчқани енг кир ҳайвон ҳисоблашади, уни кир тоза емас жойларда боқиш керак деган гаплар бу нотўғри. Улар ўзларидан аслида хид чиқармайди, улар лойда ётиб думалашлари ўзлари гигиенасига керак, ҳар-хил чақувчилардан қутилиш мақсадида улар думалашади.
Чўчқа инсонларни қутқаради
Медицинада бу уй ҳайвони жуда фойдали тамонлари кўп екан. Мисол; бу ҳайвонни кўзларида бўлажак кўз шифокорлари тажриба олиб боришади. БаБуин чўчқа юраги билан 945 кун яшаган, бу еса органларни ўтказиш мумкин еканлиги ҳақида умид беради. Бу ҳайвон териси, инсонни терисига ўхшаб кетар екан, шу билан бирга тиш, кўз, жигар, почка ҳам шу қаторида турар екан.(русча сайтлардан таржима қилинган)
Энг энг
Украинада катта чўчқаларни танлашмаган. Лекин 2008 йили Донец вилоятини фермери 800 кг гача бўлган чўчқани боқиб ўстиришга еришади. Унданам катта кг да бўлган чўчқа АҚШ бўлган уни вазни 1153кг, узунлиги – 2,74м. Бу чўчқа 1933 йилда ўлади. Энг кичик чўчқа еса – италиянцлар тамонидан боқилган уни оғирлиги – 9 кг бўлган.