Qiziq dunyo. Porox qanday kashf qilingan

Qiziq dunyo. Porox qanday kashf qilingan

1845 yili nemets ximik Xristian Fridrix Shyonbeyn (1799-1868) o’zini oshxonasida tadqiqot olib bordi. Uni xotini uyida aynan oshxonada kashfiyotlar bilan shug’ullanishni qattiq man qilgan. Bu tadqiqotda xotini uyda bo’lmagan vaqtda vaziyatdan foydalanib azot va simobni aralashmasini qo’llab qo’rdi.  U oshxona stoliga aralashmani sepdi va qo’liga tushgan birinchi narsani oldi, u paxta materialidan bo’lgan fartuk edi.  Fartuk bilan stoldagi aralashmani artib gaz yoniga osib qo’ydi. Fartuk qurigandan so’ng portladi. Shyonbeyn darrov u nimaga erishganini bildi.

Порох кашф қилиниши

Bu kashfiyotga berilgan nomni ma’nosi nemetschadan olinganda “Otuvchi fartuk” degan ma’noni bergan.   Shyonbeyn poroxni bir necha davlatlarga sotdi.

O’sha vaqtlarda artilleriyada qora poroxdan foydalanishgan. Afsus buni yomon tamoni porox qurolni rosa ifloslar otilgandan so’ng uni yaxshilab tozalashga to’g’ri kelgan.  Yana porox  otilgandan   so’ng katta tutun ham chiqardi.

Bu qiziq porox

Boshida ishlab chiqaruvchilar katta zavodlar qurishmoqchi bo’lgan, lekin o’ylab ko’rishsa portlash tez amalga oshmas edi. Janglarda bu qurollardan foydalanish yaxshi samara bermagandan so’ng undan 1860-yili undan voz kechishiga to’g’ri kelgan.

Keyinchalik qurolni tozalash yo’llari chiqdi va quroldan foydalanish xavfsizligi ham yaxshilandi