Qiziqarli va foydali ma`lumotlar to plami

 Qiziqarli va foydali ma`lumotlar to plami

Poroxni kashf qilinishi

1845 yili nemets ximik Xristian Fridrix Shyonbeyn (1799-1868) o’zini oshxonasida tadqiqot olib bordi. Uni xotini uyida aynan oshxonada kashfiyotlar bilan shug’ullanishni qattiq man qilgan. Bu tadqiqotda xotini uyda bo’lmagan vaqtda vaziyatdan foydalanib azot va simobni aralashmasini qo’llab qo’rdi.  U oshxona stoliga aralashmani sepdi va qo’liga tushgan birinchi narsani oldi, u paxta materialidan bo’lgan fartuk edi.  Fartuk bilan stoldagi aralashmani artib gaz yoniga osib qo’ydi. Fartuk qurigandan so’ng portladi. Shyonbeyn darrov u nimaga erishganini bildi.

Bu kashfiyotga berilgan nomni ma’nosi nemetschadan olinganda “Otuvchi fartuk” degan ma’noni bergan.   Shyonbeyn poroxni bir necha davlatlarga sotdi.

O’sha vaqtlarda artilleriyada qora poroxdan foydalanishgan. Afsus buni yomon tamoni porox qurolni rosa ifloslar otilgandan so’ng uni yaxshilab tozalashga to’g’ri kelgan.  Yana porox  otilgandan   so’ng katta tutun ham chiqardi. Boshida ishlab chiqaruvchilar katta zavodlar qurishmoqchi bo’lgan, lekin o’ylab ko’rishsa portlash tez amalga oshmas edi. Janglarda bu qurollardan foydalanish yaxshi samara bermagandan so’ng undan 1860-yili undan voz kechishiga to’g’ri kelgan.

Keyinchalik qurolni tozalash yo’llari chiqdi va quroldan foydalanish xavfsizligi ham yaxshilandi

Samuraylar haqida qiziqarli faktlar

Camuray so’zi Yaponiyada ishlatiladigan so’z bo’lib, jangovar bilimga ega va hurmat qiluvchi degan ma’noni anglatadi. Samuraylar aslida hizmat qiluvchi qullar bo’lishgan. Xozirgi bizni tushunchamizda esa samuraylar eng zo’r jangchilar tushuniladi. Davlatni Samuraylar aholini 10% tashkil etardi. Samuraylar qo’rqmas jangchilar bo’lganlar. Ular qadimgi Yaponiyani aholisini eng mashhurlari bo’lishgan.

Samuray so’zi erkakcha termin bo’lib, yapon samuray sinflarida ayollar ham uchragan. Ular qilich bilan va jang qilish sanatini o’rganishgan. Ayol samuraylarni «Onna Bugeysya» deb atashgan. Ayol samuraylar erkak samuraylar bilan birga jang qilishgan.

Agar samuraylar katandan foydalanishsa, ayol samuraylar qoidaga ko’ra nagitanadan qirolidan foydalanishgan.  Bu qurol insonni bo’yidan baland lezviyadan iborat cho’p bo’lgan. Uni ko’rinishi uzun qiyshiq qiluchni eslatadi. Bu qurol boshqalariga qaraganda yengil va qulay bo’lgan.

Arxeologlarni taqdiqotlari shuni ko’rsatadiki, 1580 yili Senbone Matsubaru urishida ayol samuraylar ham ishtrok etganligi ma’lum bo’lgan. Topilgan suyaklarni analiz DNK qilinganida 35 ta suyak ayollarga tegishli bo’lgani aniqlangan.

Tarixda 4 ta samuraylar borligi hammaga ma’lum. Anglichan Uilyamu Adam, gollandiyalik Yostenu van Lodensteynu va Edvard Shnell shu bilan birga dengiz ofitseri Ejenu Kollaku bo’lgan.

 Bu qiziq. Samuraylarni jismoniy xarakteristikasi

Ko’pgina qurollar va katta miqdordagi kiyimlar samuraylarni katta qilib ko’rsatgan. Amalda esa ko’pchilik samuraylar o’rtacha bo’yli bo’lishgan. 16-asr samurayini bo’yi 1,60 dan 1,65 gacha bo’lgan.  O’sha vaqtlarda evropalik ritsarlarini bo’yi 1, 80 dan 1,96 gacha bo’lgan.

 Samuraylarni oilasi

Ular nikohi faqatgina farzand tug’ilsagina bo’lgan. Agar ayol samuraylarga tug’ib bera olmasa, ular boshqasiga bemalol uylanishlari mumkin bo’lgan. Samuraylar bemalol ayolllari bilan ajrashishlari mumkin bo’lgan. Agar ajrashsalar farzandlari o’zlari bilan qolishgan.

Qiziqarli faktlar

Qiziqarli dunyo. Pagon haqida qiziqarli ma’lumotlar

Rossiyada  yosh shox Petr birinchi davrida birinchi pagonlar  XVII asr ohiri paydo bo’lgan.   Qiziqarlisi shuki, pagonlar remen bilan elkagada turgan va ular toza amaliy ma’noni anglatgan.   o’sha davrlarda pagonlarni faqatgina past lavozimlarda ishlagan taqib yurishgan.

Ofitserlarga pagonlarni taqib yurish shart bo’lmagan. XIX asrning oxirlariga kelib bir biridan mansabi bilan farq bo’lib turishi uchun pagonlar taqishni boshlaganlar. Ularni mansabi qanchalik yuqori bo’lsa, yulduzchalarni soni bilan belgilab berilgan .

1.      Ajdodlarimizda pagonlar metaldan ishlangan bo’lib ular pagonni elkalariga taqib yurishgan. Aynan elkaga taqishdan maqsad bu pagonlar ularni qilich zarbasidan himoya qilgan.

Dengizda suzuvchilar moryalar  uchunya pagonlar taqish ancha keyin urifga kirgan – tahminan 1802 yildan boshlab ular ham mahsus pagonlarni taqib yurishgan. biroq ular pagonlarni elkalariga emas balki qo’llariga taqib yurishgan.

1. 1907-yili rus imperator armiyasida  ikkita pagon paydo bo’lgan – xar kungi va vaqti bilan taqadigan pagonlar paydo bo’lgan. Kichik martabadagilarniki ikki tamonlama bo’lgan. Pagonni aylantirsa xar kungi pagonga aylangan.
2. Birinchi jahon urishida rus armiyasida o’zgarishlar bo’lgan – dushman snayperiga o’lja bo’lmasligi uchun ular pagon ustidagi rangli qoplamani olib tashlaganlar.
3. Buyuk oktyabr revolyutsiyasidan keyin armiyalarda pagonlar bekor qilingan. 1924-yilgacha qo’ldagi belgilarga almashtirilgan.
4. Oq armiyasida pagonlar saqlanib qolgan. Ularni pagonlari boshqa pagonlardan shakli  bilan ajralib turgan
5.    1 yanvar 1943- yili «Krasnaya Zvezda» gazetasida qizil armiyaga pagonlar qaytadan berilgani xaqida yozilgan.
6. Nikito’ Sergeevich Xruhev vaqtida temir yo’l hodimlariga pagonlar rad qilingan. Keyinchalik Nikita Sergeevich Xruhev davridan keyin bu qonun unut bo’lgan. 1986- yili birinchi tikilgan pagonlar paydo bo’lgan. Yulduzchalarni hajmiga qarab bir biri bilan ajralib turishgan.
7. Bitiruchilarni shunday an’anasi bor ediki, ular o’qishni bitirganlaridan so’ng pagonlarini tagiga pul solib qo’yishgan. Bu pullarni endi o’qishga kirganlar ular kabi bo’lish nasip qilsin deb havas bilan olishgan.
8. 

Qiziqarli dunyo. Junli cho’chqalar haqida qiziqarli ma’lumotlar.

Bu hayvon qo’y emas, balki junli cho’chqalardir. O’tgan asr boshlarida Evropada huddi shunaqa cho’chqalarni ko’paytirishgan. Cho’chqalar butinlay yunglar bilan qoplangan. Ular huddi qo’ylarga o’xshashgan, hattoki yunglari jingalak bo’lgan. 1972-yili bu zot qirilib ketgan va butunlay qirilib ketdi degan gap bo’lgan. Biroq tog’li Vengriya va Avstriya da bu cho’chqalar haligacha mavjud.

Cho’chqa qo’ylarni go’shtiga talab katta emas, biroq bu cho’chqalar xech qachon shamollamaydi va sovuqda muzlab qolmaydi. Qattiq qish ular uchun qo’rqinchili emas. Aholini takidlashicha bu qo’y bilan chachishtirilmagan, balki cho’chqani aynan boshqa zoti. Angalitza ularda xaqiqiy cho’chqalarga o’xshab tavoni va katta quloqlari mavjud, shu bilan birga dumi ham bir xil.

Tog’liklar bu zotni cho’chqani eng yaxshi zoti deyishadi. Qishda bemalol qor ostida uxlaydi, yozda esa yomon hashoratlar uncha cho’rt emas. 1925- yili Vengriya ko’rgazmasida bu hayvon oltin medalni qo’lga kiritgan.

Xozir yungli cho’chqalarni zooparklarga odamlarni hayratlantirish maqsadida qo’yishmoqchi. Katta go’sht mahsuloti bilan shug’ullanuvchilar diqqatini bu hayvon o’ziga yunglarini juda qalinligi bilan qarata olmadi.

 Qiziqarli va foydali. Homiladorlar vanna qabul qilish mumkinmi yoki yo’q.

                                                                                                                                              Homiladorlargan vanna qilish mumkinmi yoki yo’q? Albatta mumkin! Bir necha yuz yillar oldin homiladorlik xavfli kasallik bilan tenglashtirilgan. Bo’lajak onani yotqizishib, oddiy hayot tarzida yashashga taqiqlaganlar.

Xozir esa ayollar o’zini odatini o’zgartirmayapti; sayyohat, to’g’ri ovqatlanishmoqda, faol xayot tarzini olib borishmoqda va ayrimlari sport bilan muntazam shug’ullanishmoqda.

Dush qa’bul qilish bilan birgalikda homilador ayol vanna qa’bul qilsa ham bo’laveradi. Asosiysi hammasi me’yorida bo’lsa bo’ldi.

Homiladorlikni birinchi uch oyida

Homiladorlikni birinchi uch oyida bolani boshlang’ich rivojlanishida ona o’z sog’lig’iga e’tibor qilishi kerak. Agar sog’lig’i yaxshi bo’lsa, vanna qabul qilish esa belni bo’shashiga ishdan keyin charchoqdan chiqishga yordam beradi.

Mumkin bo’lmagan yagona narsa homiladorlikni boshida issiq suv cho’milish ruhsat berilmaydi. Bu bola tushishiga sababchi bo’lishi mumkin. Vrachlar maksimum 37 gradusdan oshmagan suvda cho’milishni tavsiya qiladilar. Ideal issiqlik 36.6-37 gradus.

 Xomiladorlikni katta oylarida

Erta tug’ilish bo’lish xafi bo’ladi. Issiq suv erta tug’ilishga sababchi bo’lishi mumkin. 10-15 minut suvda bo’lish tavsiya qilinadi.

 Vannadan foyda bormi yoki yo’q?

Aslida – xa. Vannani haftada bir marta qa’bul qilish mumkin. Bu organizmni  va mushuklarni bo’shashishiga yordam beradi. Biroq qorin pastga tortsa yoki og’riqlar paydo bo’lsa – albatta ginekologga murojat qiling. Vrach ko’rigidan keyin sizga muolaja yoziladi va siz yaxshi tamonga o’zgarasiz.

 Demak vannadan foydalanish:

• Mushaklar bo’shashadi. Agar ayol hayoti o’tirish bilan o’tsa ( misol, ofis ishi, kampyuter bilan bog’liq bo’lsa) mushaklar bo’shashi shartdir. Charchagan oyoqlar, bel, mushaklar, bo’yin issiq vannada bo’shashtirish mumkin.
• Immunitetni yaxshilaydi.
• Kech kuzda, erta baxorda va albatta qishda amalda mikroelemenlar olinmaydi. G’alati tuyulishi mumkin, lekin vanna yordam beradi. Chinoqish haqida ko’p ma’lumotlarga ega bo’lsangiz kerak. Sovuq suvni quyish shart emas, illiqroq vannada 3-5 daqiqa turish foydali. Suvni temperaturasi 34 gradusdan kam bo’lmasligi kerak.
• Xavotirlikni pasaytiradi. Birinchi xomiladorlikda ayollar ko’p arzimagan narsalarga ko’p o’ylanishadi. Vrach faqatgina bir necha savollarga javob berishi mumkin xalos. O’zingizni faqatgina o’zingiz tinchlantira olasiz. Illiqgina vanna va ajoyib musiqa sizga yordam bera oladi.
• Homiladorlikni oxirgi oylari bel og’rig’i va vaqti vaqti bilan yolg’on to’lg’oq tutishi kuzatiladi. Umrtqaga og’irlib tushib boraveradi.
• Farzand dunyoga kelishiga ozgina qolganda, matka qiqarishi boshlanadi va belda pastga tortuvchi og’riqlar paydo bo’ladi. Bu holatlarni kamayishiga iliq vanna yordam beradi. Aytgancha hozirgi kunda vannada tug’dirishni qo’llab ko’rishmoqda. Vrachlarni aytishicha vannada tug’dirish tezroq va ancha osonroq – qanday onaga yengillik bo’lsa, shunday bolaga ham engillik bo’larkan.

Issiq vanna

Ayol xech qanday sog’liq bilan muammo bo’lmasa o’zini yaxshi xis qilsa va homilador bo’lmaslikdan oldin hammom muntazam borgan bo’lsa, homiladorlik vaqtida tavsiya e’tilmaydi.

Bu tavakkal qilishga arzimaydi. Nima uchun mumkin emas? Asorati yomon tush ko’rish, qon ochilishi, og’riq eng yomoni bola yo’qotish bilan tugashi mumkin.

 To’g’ri vanna qabul qilish yo’llari.

Ogohlantirilgan – demak qurollangan degani. Vannani qa’bul qilish kerak, balki shartdir. Asosiysi qoidalarga rioya qilsa bo’ldi. Sog’liqqa e’tibor va vrach bilan maslah atlashgan holda.

• Suv 36-37 gradusdan issiqligi oshmasligi kerak.
• Maksimal suvda bo’lish 15- daqiqa
• Ko’krakni suv bilan to’ldirmasdan oyoq yoki qo’lni chiqargan holda
• Vanna eshigina yopmasdan – havo aylanib turish kerak
• Ehtiyotkorlik uchun oyoq tagiga rezina gilam to’shash lozim.
• Vanna uyda kimdur borligida qa’bul qilish.

 Tuzli vanna

Homiladorlik yaxshi o’tmoqda, bolani o’sishi yaxshi  — nima uchun dengizda suzib bo’lmaydi. Dengiz tuzida bel yaxshi bo’shashadi. Tuz belni charchog’ini oladi, teriga yaxshi ta’sir ko’rsatadi.

Qoidalarga rioya qilgan ona sog’lom farzandni onasi bo’ladi.

Kokteyllar haqida ma`lumotlar.

1. Eng qadimiy kokteyl Tibr daryo sohilida aniqlangan. Bu ichimlik mo’jiza bilan sapol idishda saqlanib qolgan. U asal, olma sharbati, vino kislotasi va arpadan tayyorlagan edi. Bu kokteyl 5000 yil olidin tayyorlangan.
2. “ Rits Saykar” kokteylini faqatgina Parijni  “ Xeminguey” barida ta’tib ko’rish mumkin.  Uni narxi 1 000 dollar. Yaqinda uni xech kim buyurtma qila olmaydi. Gap shundaki uni ichiga konyak Ritz Fine Champagne 1865 Cognas kiradi. U kam uchraydigan uzum navi tayyorlanadi. Shuni uchun mehmonlarni bu mahsulot borligida tanavvul qilib olishlari xaqi ogohlantirishmoqda.
3. Qiziqarli tadqiqotni Kaliforniyalik doktor Pol Vulf olib borgan. Uni aytishicha rassom Van Goga sariq ranglardan ko’p foydalanganiga sabab, uni kokteyl absent bilan is’temol qilgani bo’lgan. Absentni o’zi insonni ish faoliyatini yaxshilaydi, lekin oshirib yuborish dunyoni, borliqni sariq rangda ko’rishiga sababchi bo’ladi.
4. “Otverka” nomli kokteyl AQShda paydo bo’lgan. U aroq va apelsin sharbatidan tayyorlangan. Bu xaqida ko’p gapirish mumkin: sharbat aroqni ta’mini mayinlashtiradi va organizmni vitaminlar bilan boyitadi. Lekin gap bundamas – sharbat faqat maskirovga uchun ishlatilgan. Bu alkogolik sharbatga – xuddi hamma qoidalarga amal qilingandek – bu aroq emas kokteyl deb maskirovka qilishgan. Nomi ham shundan kelib chiqib qo’yilganki, bu ichimlikdan shaxtada ishlaydiganlar ko’p istemol qilishgan va ular uni aralashtirish uchun ochgichdan foydalanishga sabab bo’lgan.
5. Ayrim kokteylarni meditsina maqsadida foydalanishgan. Misol: Angliya soldatlari Indiyada Antimalyar sifatida ichishgan.
6. Nemets kokteyili “ Radler” tasodifan paydo bo’ldi. Bu Franya Klyugler piva bari boshlig’i izlanganligi tufayli bo’lgan. XX-asr boshida Velosportchilarni musobaqasida sportchilar chanqoqni bosish uchun barga yugurish kirishgan. Pivo tugayotganda, boshliq o’rnini bildirmaslik  uchun pivani limonat bilan aralashtirgan. Aldangan is’temolchilar xursand bo’lib ketishgan.

Qiziqarli dunyo. Havo sharlari haqida qiziqarli faktlar.

Havo  sharlari o’z-o’zidan kayfiyat ko’tarish hususiyatiga ega. Shuning uchunam bunday sharlarni tug’ilgan kunlarda turli xil bayramlarga bezak sifatida ishlatishadi. Ular insonlarni jilmayishiga sababchilardir. Sharlarni nafaqat bezatish balki maqsadlarda ham foydalanish mumkin. Bu biz uchun oddiy ko’ringan narsani nimalarga ishlatish mumkinligini sanab chiqamiz.

1. telefon uchun chexol. Turli xil telefonlar uchun chexollar mavjud. Shunday noyoblari ham borki bunga ishonish qiyin. Oddiy klasik chexolini o’rniga havo sharini ishlatsa bo’ladi. Yarim soatgina ketkazib, xech kimda bo’lmagan ajoyib chexolga ega bo’lishingiz mumkin. Telefonizga sharni tortib, siz turli ranglarni ishlatsangiz bo’ladi. Sizi telefoningiz rosa ajoyib ko’rinishga ega bo’ladi.
2. shar – lampochka. Havo shari o’z-o’zidan yaxshi kayfiyat ulashadi. Tasavvur qilingi agar shar yorug’ bo’lib yonib tursa. Bu juda qiziq va hushkayfiyat bag’ishlaydi. Ranglarni turli bo’lishi uchun bir necha lampochkalardan foydalanishga to’g’ri keladi. Xar bir sharga bitti lampochka qo’ysa bo’ladi. Bu juda ko’p xursandchilik va kayfiyat ko’tarilishiga turtki bo’luvchi eng ajoyib kashfiyotdir.
3. Yana esa sharni chiroyli qilib chizsa bo’ladi. Bolalar xonasiga sharlarga kapalaklar va gullar rasmini chizsa bo’ladi. Yangi yilga esa turli xil qor parchalarini va archalarni chizish mumkin. Hammasi sizni fantaziyangizga bog’liqdir. Hattoki eng oddiy smaylik ham chiroyli ko’rinish beradi. Sharlardagi rasmlar bayramlarni yana ham yorqin o’tishiga yordam beradi.
4. Sharlardan guldasta tayyorlash- yaxshi sovg’adir. Sharlardan guldastalar qiziqarli va chiroyli ko’rinadi. Bunday sovg’ani olish xaqiqatdan ham yoqimlidir.

Qiziq dunyo. Odam aybi bilan halok bo’lgan – Tarpan Oti.

Tarpan nomli ot XVIII-XIX asrlarda Evropa, Qozoqiston, zamonaviylashgan Rossiya va Sibirni cho’llariga joylashtirilgan.  Yana uni evrey yovvoyi hayvoni ham deyishadi. Tabiatda ikki turi mavjud: o’rmon va uy tarpani. Bu yovvoyi otlar oyoqlari zebrani ranglarini eslatadi, belida qora rangli chizig’i bor bo’lgan chiroyli otdir.

18chi19 asrlarda tarpanlar kristianilar ichida mashhur edi. Ularni hattoki uy otlari bilan chachishtirishganlar. 15 yil oldin tarpanlar ko’zdan g’oyib bo’lishdi. 1890 yili oxirgi tarpan o’ldirilgan edi.

Bunga asosiy sabab tarpan otlarini faqat o’zlarida bo’lishlarini hohlaganliklari va bu hayvonni go’shtini is’temol qilishgani bo’ldi. Bir qancha vaqt tarpanlar hayvonlar saqlanadigan joyda saqlangan. Polk olimlari bu tur otni zotini  yana tiklashga harakat qilishdi.

Tarpan otini eslatadigan otni dunyoga keltirishdi. Bu ko’rinish otni Belovej o’rmoniga hamma otlar o’tlaydigan o’rmonga qo’yib yuborildi.

 Yo’l qoidalari haqida qiziqarli faktlar.

Yo’l qoidalari qadimgi Rim davrlarida Gaya Yuliya Tsezarya paydo bo’lgan.G’ildirakli haydashlarni ayollarga man qilgan. Transportlar katigoriyasi: kolyaskalar, ot aravalar, otlar, odam tashib yuruvchilar. Yo’llarga stolbalar qo’yilgan “ Cheksiz yo’l” yo’l oralig’ini bildirgan.

Rossiyada shox Aleksey Mixaylovich yo’l qoidalarini tartibga solishga, tirbandlikni yo’lga qo’yishga o’zi boshchilik qilgan. Shu bilan birga Kremlda otda yurishni man qilgan.

Imperatritsa Ekaterina Petrova Sankt-Peterburgda haydovchilarga tovush signallardan foydalanishni man qilgan. Yo’l qoidasini buzganlarni qattiq jazolaganlar: ko’pchilik jarimaga tortilgan, otni ham kerak bo’lsa olib qo’yishgan.

XIX asr oxirlarida vilosipidlar mashhur bo’lgan. Lekin uni boshqarish uchun ruhsatnoma olishga to’g’ri kelgan. Imtihon topshirilgandan keyingina, xaydash mumkin degan guvohnoma va raqam berilgan. Katta hurmatli yoshda mashxur rus yozuvchisi Lev Tolstoy bunday ruhsatnomani olgan.

1865-yili Angliyada qaror qabul qilingan, erkin xaydovchilarga shaxarda tezlikni soatiga 3 kelometrdan oshirmasligi kerakligi xaqida. Shaxardan tashqarida esa soatiga 6 kelometrda ortiqda yurishga ruhsat berilgan. Mashina ichida faqatgina  3 kishidan iborat bo’lishi mumkin bo’lgan.

Ulardan biri mashina ichida emas oldida qizil bayroqni ushlab yurishi kerak bo’lgan, kechqirun esa – qo’lida fonar bo’lishi kerak bo’lgan. Bu qoidaga 31 yil amal qilingan.

Meksikada eshshak transport vositasi hisoblangan. Bu deganni uni boshqarish uchun ruxsatnoma kerak bo’lgan. Dakumentda nafaqat haydovchini rasmi balki hayvonni rasmi ham bo’lishi kerak bo’lgan.

Ichgan odam rulda — jinoyatchi xisoblangan. Butun dunyoda ko’pchilik davlatlarda ShUNDAY. Faqatgina Urugvay bundan mustasno. Bu davlatda alkagol mahsuloti ichib transport xodisani qilsa engillashtirilgan jazo berilar ekan.

Kipirda esa juda qattiq qaraladi – haydovchi mashina boshqarayotganda hattoki suv ichish mukin emas. Agar juda chanqasa to’xtab dvigatelni o’chirib suv ichishga ruhsat bor xalos.

Amerika Denver shaxarida qora avtomabil haydovchiga katta muammolar keltirar ekan. Bunday rangli avtomabillarda yakshanba kuni shaxarda minish mumkin emas. Shvettsariyada avtomabilni yakshanba kuni yuvush taqiqlanadi. Rangidan qattiy nazar.

YuAR da yo’lda hayvonlar chiqib qolsa mashina haydovchisi to’xtab, hayvonlar o’tib ketganicha kutib turishlari mumkin. Xitoyda esa odamlarni o’tkazib yuborishga majbur emas, hattoki piyodalar o’tish joyida ham. Piyodalar o’tish joyi faqatgina piyodalarga shu joydangina o’tish kerakligini anglatadi halos. Transport vositasi bo’lmasagina piyodalarga o’tish mumkin.

Gvineyada xech qanday yo’l qoidalari mavjud emas. Yo’l qoidalari va piyodalar o’tish yo’li mavjud emas. Haydovchilar muloyim bo’lishga harakat qilishadi va odamlarni o’tkazib yuborishadi. Bunday tartib Afrika davlatida faqatgina mashinalar kamligi hisobigadir. 

Ajoyib dunyo

Qiziqarli dunyo. Jirkanch taomlar muzeyi qaerda joylashgan.

2018 yil 31 oktyabrda shved Malme shaxrida jirkanch taomlar mezeyi ochildi. Bu hozirda yakkayu yagona jirkanch taom muzeyi hisoblanadi. Uni muzey emas, balki ko’rgazma deb atasa ham bo’ladi.  Bu ko’rgazma faqatgina 3 oy davomida ishlaydi halos.

Semyuel Vest bu noodatiy muzey boshchisini aytishicha, ekspanatlar o’rniga taomlar bo’ladi. Bu taomlarni ta’tib ko’rishga hamma ham tavakkal qilmasa kerak deydi. Ko’pchilik insonlarni bu taomlar ishtaxasini bo’g’ishi aniq.

Samyuel Vest bu insonlarni taomlarga bo’lgan munosabatini yaxshilaydi va shukur qilishni o’rganadi deydi. Ular dunyoda etishmayotgan narsalarga e’tibor qaratishadi deb ochilgan muzey.
Eksponatlar bu ko’rgazmada xaqiqiy bo’ladi, shunga mehmonlar nafaqat bu taomlarni ko’rib baho berishadi balki ta’tib ko’rish imkoniyatiga ham ega bo’lishadi.  Muzey saytida aytiladiki “Birga ovqatlanish – begonalarni do’stlarga aylantirishning eng yaxshi usuli” deb.

Taomlar mahsus meditsna kolbalarida joylashtirilgan, nafaqat uni tashqi ko’rinishini balkim xidini ham saqlab qolish uchun. Kattalar kirish bileti 20 evro, bolalar esa tekin kiritiladi.

Ko’rgazma mehmonlarga taomlarni ta’tib ko’rish imkoniyati beriladi. Boshliqlar dunyo oshxonasini o’rganishib 80 yaqin turini muzeyga qo’yishgan. Bu esa turli davlatlarni taomini baholashga ham o’zi o’zidan imkon beradi. Taomlar almashtirilib turadi, shuning uchun sifati kafolatlangan.

Kofe sevuvchilarga esa ba ichimlikni turlarini taklif qilishadi. Dunyoni yarmi temir moddasini etishmasligidan aziyat chekadi. Afrikada bu muammo Molane Gusenitsdan temir moddasini topishadi, oqsil va yog’ga to’yigan.

Baholovchilar evropa kasu martsu sirini ta’mini tatib baho berish imkoniyatiga ega bo’ladilar.

Dengiz cho’chqalari tez ko’payishadi. Qadim zamonlardan bu cho’chqalarni qovurib yeganlar.

Qiziqarli faktlar shimoliy muz okeani haqida

Bizga geografiya darsidan ma’lumki, shimoliy muz okeani- sayyoramizda maydoni bo’yicha eng kichigi hisoblanadi. Bu kichik okeanni maydoni 14 million kvadrat kilometrda ko’proq. Ya’na bu okeanda eng katta Grenlandiya oroli joylashgan.

Bu orol atrofidagi gigant muz 1912-yili “Titanik ” kemasini halokatiga sabab bo’lgan deyishadi. Shimoliy okean nafaqat o’zinig muzliklari bilan balkim, foydali qazilmalari bilan ham boydir. Misol: sayyoramizda neftni 4dan bir qismi, bu okeandadir. Okeanni qirg’oq yon atroflarida toli ugl, oltin, qo’rg’oshin, yink va boshqalar.

Agar tabiat okeanni meneral resurslar bilan ta’minlagan bo’lsa, odamlarni uni katta chiqindixonaga o’xshatib qo’yishdi. Ular plastik chiqindilar va inson maxsulini boshqa narsalari bilan to’ldirib tashlashdi.  Ekologiya shuni aytadiki, bu chiqindilar okeanni tubini yaxshi oziqlanishiga, ko’payishiga halaqit bermoqda.

Global obi-havoni issib ketishi oqibatida muzliklar kichrayib bormoqda,  tahminan yildan yilga 100 000 kvadrat kilometrga muz erib ketmoqda. XXI asrnining ikkinchi yarmida okean sathini ko’tarilishiga sabab bo’lishi mumkin.

Sho’rligi jihatidan shimoliy muz okeani hamma okeanlarga nisbatan past. Erigan muzlikni katta miqdorda oqishi va kam miqdorda suvni bug’lanishi bunga sababdir.

Norvegiyalik Sayyoxatchi Fritof nansen 1896 yili okeanni qayiqda birinchi kesib o’tgan inson hisoblanadi. Uolli Gerberta 1969 yili Alyaskadan Shpitsbergengacha itlardan tuzilgan chanada o’tdi.

1937 yili may oyidan boshlab, 1938 fevral oyigacha I.D.Papanin, P.P.Shirshov, E.K.Fedorov va E.T.Krekel dreyf muzligi shimoliy qutubdan Grenlandiya qirg’og’igacha aylanib chiqishdi.

Bu tadqiqot qatshganlarga sovet qaxramoni va geografiya fanlari doktori unvoni berildi. Shu qiziqki, ekspedittsiya boshchisi Ivan Dmitrievich faqatgina boshlanch sinfnigina tamomlagan halos.

Qiziqarli olam.  Tailand konventsiyalari tufayli malikasi vafot etgan.  

Tailand –er sayyorasida shunday sayyoraki avloddan avdodga an’analari o’tib keladi. Biroq  ularni qoidalari malikani o’limiga sababchi bo’ldi. Tailand malikasini o’limdan xech kim qutqarishga jur’at eta olmagan.

Yosh Tailand malikasi (o’sha vaqtlarda malikani Siam deb atashardi) Sunandxa Kumariratana Tailand qiroli Mongkuta qirolini qizi bo’lgan. Qirolni to’rtta xotini bo’lgan. Shu xotinlaridan birini birini Siam qizi bo’lgan.

Shuni aytish kerakki, yosh malikani otasi nafaqat o’z yurtida tanilgan, balki boshqa davlatlarda ham anglichanlarni asari ”Anna va qirol Siama” bilan tanilgan. Bu asarda anglichan qiz anna Leonuens 5-yil davomida ochiq Mongkutom saroydagiqizlar maktabida yo’qolib qolgani xaqida bo’lgan.  Hozirgi vaqtda mavzu bu xaqida ketmayapti balki, uni bizgacha etib kelgan qizini sirli o’limi xaqida.

1880 yili malika 20 yoshga to’lgan edi. Malika kichkina qizi va xizmatkorlari bilan yozgi saroyga suzib ketishayotganida kema xalokatga uchradi.

Afsuski malika suzishni bilmagan va xizmatkorlarni yordamga chaqirgan. Biroq shuncha hizmatkorlar borligiga qaramasdan xech biri yordam berishmagan. Chunki o’sha vaqtlarda qirollik qoni bor ayollarga  teginish o’lim bilan jazolangan. Ular hamma urinishlarni qilib ko’rishgan.

Shuning uchun ham malika Sunandxa  va uni qizi hammani ko’z o’ngida cho’kib xalok bo’lgan. Qirol  Rama V  ayoli va qizini o’limidan keyin, karor chiqardi   kemada hamma ularni qutqarmagan guvohlarni cho’ktirib yuborishga va va qirollik oilasiga mansub teginish mumkinmas degan qarorni bekor qilgan. Bang Pa-In yozgi saroyida yaqinlarini o’limi xotirasiga bag’ishlab Qyodgorlik qo’ydirgan.

Qiziqarli va foydali. Imbir haqida qiziqarli ma’lumotlar

Sanskritda uni shoxli ildiz deb nom berishgan – bu nomga 5 000 yil bo’lgan. Imbir endigina rivoj topayotgan bir vaqtda, unga ko’pchilik o’zlaricha nom bera boshlashdi: xayot ildizi, oltin jangchi, samuray qilichi va.x.k.

Eng katta imbirni etkazib ta’minlab beruvchi davlatlar Xitoy va Xindiston. Aytganday bu davlatlar 50% ni etkazib berish ularni zimmasida.

Qaysidir nazariyada Evropaga imbirni Marko Polo olib kelgan deyishadi. Davolavchi hususiyati va tami bilan Evropaliklarga yoqib qoladi. Ular imbirni ziravor va dorivorlar sifatida ishlata boshlashdi. Ozgina bo’lsa ham imbir chuma kasalligini oldini olish uchun foydalanishgan.

Qiziq, imbir yordamida biz sevib istemol qiladigan pryanik paydo bo’ldi. Rossiyada imbirdan tayyorlangan pecheniyalarni rosa yaxshi ko’rishgan. Shu asosida ruslar o’zini pishirig’i pryaniklarni pishirishni boshlaganlar.

Imbir shu bilan birga jinsiy uyg’onishni taminlaydi. Yaponiyada “Erkaklik” bayramida imbirni bejiz stolga tortishmaydi.

Qora va oq imbir bo’ladi. Oq imbir yaxshilab tozalanib, ustidagi qoplami olinib tashlanadi. Shuning uchun ham oq imbirni mayin, yumshoq tami bilan hammaga birday yoqadi. Qora imbir esa – tozalanmagan imbir, faqatgina quyoshda toblangan imbir bo’ladi. U yondiruvchi, qattiq tamga ega.

Davolovchi hususiyati qadimdan aniqlangan bo’lib. O’simlik ildizida A,V,S vitaminlari shu bilan birga ko’pgina mikroelementlardan tashkil topgan, uchiga temir, kaliy, tsink va natriylar kiradi.

Imbir hazm bo’lishini yaxshilaydi, moddalar almashinuvini tezlashtiradi. Ichak va oshqozonni tez tozalaydi. Turli-xil shamollashlarda yordam beradi. Misol: grupp, o’pka shamollashi, artritda va bronxial astmada. Uni asal bilan qo’shib ichishni o’zi kifoya qiladi.

Imbir shu bilan birga asab tizimiga ham ta’sir etib, miya tormozlanishigqarshi yordam beradi.

Xar kuni kichik doza (5-7g)bilan imbirni qabul qilish esa infark va insultni oldini olishga yordam beradi.

Marinatlangan imbir — sushiga ziravor sifatida qo’shiladi.

Imbir ichiga xindcha ziravor karri kiradi.

Ko’pkina davlatlarda Xitay, Angliya va Osiyoda imbirdan murabbo tayyorlanadi. Murabbo ichiga apelsin po’chog’ini ham solishadi – chou-chou nomi bilan bu murabbo mashhurdir.

Xindistonda imbir uni ham tayyorlanadi. Angliya, Avstraliya va AQSh imbirdan vino, napitkalar

Qiziqarli va foydali. Krab tayyoqchalari nimadan tayyorlanadi.

 

Bayramona salatlarimizdan biri krab tayyoqchalaridan qilingan salatimizdir. Qizil rang bilan qoplangan bu tayyoqchalar unchalik qimmat emas. Uni yoqimli baliq  tamini berishi uni mashhur bo’lishiga yordam bergan.

Xaqiqat shundaki ko’pchilik bu tayyoqchalarga chayon go’shti umuman yo’qligini bilishmaydi.  Agar siz uni qo’shimchalarini o’qib chiqsangiz: uni asosini baliq farshidan iboratligini ko’rish mumkin. Bu retseptini   XII-asr yaponlar ishlab chiqishgan. Ostrovityanlar maydalangan baliq go’shti yaxshi tam berishini sezishib va undan turli shakllarni yasab, lekopchalarni bezatish mumkinligini o’ylashgan.

Surimadan taom tayyorlab eksportga sotish yaponlar uchun ko’p yillar o’xshamagan. Na amerikaliklar, na evropaliklar g’alati nomli oq sharchalarni va nonchalarni eyishni xoxlashmaganlar.

Bu XX asrgacha davom etgan. Ular o’z tovarlarini o’tkazish uchun ajoyib yangilik qilishdi. Mahsulot o’ziga jalb qilishi uchun uni bo’yashga qaror qilishdi.

Oq farshga ular qizil ozuqaviy rangni ustiga surib sota boshlashdi. Bu qizil rang bilan qoplangan surima nafaqat AQSh va Evropada balki butun dunyo bozorlarida mashhurlikni qo’lga kiritdi.

Surima oq okean balig’idan tayyorlanadi – mintaya, seldi, skumbrii yoki xeka balig’idan. Go’shti maydalanadi va ko’p marotaba sovuq suvda yuviladi. Erib ketmaydigan oqsillar qolgancha yuviladi. Qolganini shakl berish uchun va namlikdan qutilish uchun yuboriladi.

Biz oxirida tamga ega bo’lmagan farshni olamiz. Keyin esa unga shakar, tuz, turli-xil tam beruvchilarni aralashtiramiz va yaxshi saqlanishi uchun – stabilizator va konservant qo’shiladi. Tayyor bo’lgan surimaga karmina, paprika yoki boshqa bo’yoqlar yordamida qizil chiziq surtiladi.

Bizga ko’rinadiki ichida baliq bor deb, xitoylar shuni ham uddasidan chiqishganki surima o’rniga soyani oqsili, kraxmal va tuxum oqi, xid beruvchi qo’shimchalardan foydalanib shunga o’xshash mahsulotni olishga erishdilar.

Qiziqarli va foydali. Budilnik  haqida qiziqarli ma’lumotlar

«Bir yilni har bir kunni 83 % bir-xil boshlanadi – budilnik charangidan…». Aka-uka

Strugatskix tamonidan yozilgan fantastik «Dushanba shanbadan boshlanadi» asari  yarim asr oldin yozilgan –  1965 yili. Hozirgi  kunda ham bu so’zlar o’z kuchini yo’qotmagan, xaqiqatdan ham ko’pchilik er yuzida yashovchilar o’zini ish kunini budilnik jarangi bilan boshlashadi.

14-qiziqarli budilnik haqida ma’lumotlar

1. Shifokorlarimiz budilnikka mayin chiroyli qo’shiq qo’yishni maslaxat berishadi. Insonni cho’chitadigan, vaximali qo’shiqlarni qo’yishni maslahat berishmaydi. Yaponlar shunday budilnik ishlab chiqganki, budilni kjaranglashi kerak vaqtda, ovoz o’rniga shirin, mayin xid tarqalar ekan. Ular aytishicha xid uyqudan turishga juda samarali vosita ekan.
2. Agar tez qo’shiqdan o’zimiz cho’chib ketsangiz, endi o’ylangchi uxlab yotgan odamga oyog’ini qitiqlasa qanday ta’sir qiladi. Bu budilnikdan o’zini vaqtida Leonardo da Vinchi foydalangan.
3. Qadimgi greg faylasufi Arestotel ozgina dam olib olmoqchi bo’lsa, ajoyib tabiiy budilnikdan foydalangan: u qo’liga temir sharni olib, yoniga mis padnosni qo’yib qo’ygan. Arestotel kattiq uyquga ketishi bilan, qo’lidagi shari qo’ldan tushib ketib va padnosga tushgan, undan esa shunday jarangli ovoz chiqib uni uyg’otgan. Ana shunaqa.
4. Qadimgi xitoyda esa yonuvchi tayoqchalardan foydalanilgan. Og’ir yuk ipga bog’langa unga qo’shib qo’yilgan. tayyoqchani yoqishgan va u yonib ipgacha etib borganida – og’irlik metalga tushib insonni uyg’otgan.
5. 1787-yili amerikalik Levi Xatchins mexanik budilnikni yig’gan. Faqat unda bitta kamchilik bo’lgan. Usoatda vaqt ko’rsatilmagan. Bu budilnik faqatgina ertalab bir vaqtda soat 4-00 jiringlagan. Bunday budilniklarni faqatgina fermerlar foydalanishgan. Bizni vaqtimizda bo’lganida edi, bu budilnik xech kimga keragi yo’q bo’lardi.
6. Frantsuz Antuan Rade 1847-yili hohlagan vaqtga qo’yish mumkin bo’lgan budilnikni barpo etgan.
7. Banr Clock soati nafaqat budilnik, balki kapilga sifatida ham xizmat qilgan. Bu soat o’zingiz hohlagan vaqtda uyg’otgan, faqatgina uni oddiy o’chirish mumkin bo’lmagan. Uni pul (tanga) berib o’chirish mumkin bo’lgan. Hali uyg’onmagan odamga kamdan kam bunday o’chirish yoqsa kerak.
8. Inson to’liq dam olishi uchun 8 soat dam olishi kerak. Psixologlar aytishicha budilnik jarangi bilan uyg’ongan inson kuni bilan uzini singanday xis qilar ekan, hattoki 8 soatdan ham ko’p uxlasa ham.
9. Eshitish yo’li yaxshimaslarga ham aloxida budilniklar bor. Ular qo’rqmasdan uxlasalar ham bo’ladi. Misol: mutaxasislar shunday yostiqcha o’ylab topishdiki, uyg’otish vaqti kelganida yostiq qimirlaydi vibrattsiya beradi.
10. Yaponcha budilnik haydovchilar uchun maslashgan bo’lib, u quloqqa taqiladi. Agar haydovchi boshini tushursa ya’ni uxlab qolsa uni ogohlantiradi. Bi budilnikdan nafaqat xaydovchilar balki ofis ishchilari ham ish joyida uxlab qolmasligi uchun foydalanishadi.
11. Bitta kollektsiya yig’uvchi hattoki budilnikni ikki minga yaqin turini yig’gan.u o’zini ismini aytmaslikni xoxlayli. U xoxlaydiki qisqa qilib uni janob budilnik deb chaqirishlarini. Qo’shimcha reklama uni boyliklarini o’g’rilar nikohiga tutishini keltiradi deydi. U o’zini budilniklarini yo’qotishni hohlamaydi.
12. Sur kuni deb nomlangan kinoda shunday joyi borki, u budilniklarni erga uloqtiradi. Otilgan budilnik urilganda xech nima bo’lmagan. Kino oluvchilar uni bolg’a bilan urishga majbur bo’lishgan. Hattoki bolg’a bilan urilganda ham u chalinishda davom etgan ekan.
13. Eshitmaydiganlar uchun mahsus yostiq budilnik mavjud.
14. Qochib ketuvchi ya’ni joyidan siljiydigan budilnik barpo etgani uchun Massachustlik Nanda 2005- yili Nobel mukofotini qo’lga kiritgan.

Qiziqarli va foydali. Kutubxonalar haqida qiziqarli ma’lumotlar

Dunyoda eng katta kutubxona kongressi AQShda joylashgan bo’lib, kutibxona o’zini fondida 150   milliondan ortiq turlari bilan mashqur. Kutubxona AQSh prezidenti Djonom Adamson tamonidan 1800 yili bunyod etilgan. Bu kutubxonaga kitoblar uchun 5 000 dollar mablag’ sarflangan, kongress o’tkazish uchun kerak bo’lishi mumkin deb. Xozirgi vaqtda kutubxonaga xar yili 1 700 000 kitobxonlar kelishadi.

Amerikalik kitobxon Stiven Blumberg kitobga bo’lgan sevgisi bilan dunyoga mashhur bo’lgan. Uzini umri davomida Blumberg 20 000 yaqin bir necha million turadigan qimmatbaxo kitoblarni o’g’irlagan.  Blumbergdan 268ta kutubxona aziyat chekgan.

U bir necha marotaba qamalganiga qaramasdan ya’na o’zini eski odatini qilavergan. Shu qiziqqi Amerikalik kitobxon kitoblarni bironasini ham sotib yubormagan, alo darajada ularni saqlagan. O’zini bu ishini yaxshi maqsadlar uchun qilingan ish deb aytgan.

Kamyob kitoblarni nasldan naslga qolayotgan kitoblar ustidan hukumronlik qilishni to’xtatib, butun dunyo bilan bo’lishishi kerakligi xaqida gapirgan. U kitoblarni o’qib chiqib, odamlarga ularni kelib chiqishini  aytib bermoqchi bo’lgan.

Unchalik katta bo’lmagan Vantaa shaxarchasidagi kutubxonaga Finlyandiyada notanish qadimiy kitobni qaytargan. Muqovasiga qaraganda bu 100 yildan oldingi kitob bo’lgan. Buni Ginneslar kitobiga kiritish kerak. Bibliotekadan asosan Gennis rekordigan kirgan kitoblarni ko’proq o’g’irlashadi.

Novegiyada yozuvchilar uchun xaqiqiy jannat hisoblanadi. Kimdur ulardan kitob yozsa 1 000 ekzemplyarini norvegiya davlati sotib oladi va kutibxonalarga tarqatiladi. Shu tariqa yozuvchilar davlatdan yordam oladilar.

Haskell kutubxonasi ikkita davlatda mavjud– SShA i Kanada. Bitta yarmi Amerika Derbi-Layn shaxarchasida joylashgan, ikkichi yarmi esa kanada Stensteda joylashgan. Kutubxonaga kirish AQSh tamonidan bo’lgan. Kanadaliklar ham bemalol foydalanish xuquqiga ega bo’lgan.

1857 yili   metsenat Djordj Mur dunyoda birinchi uyga berib yuboriladigan kitoblar kutubxonasini ochgan. Ular bir qishloqdan ikkinchisiga kitobni bemalol olib ketib, keyingi kelgani tashlab ketish imkonini bergan. Shu tariqa qishloq aholisi ichida foydali bilimlarni tarqatishga qaror qilgan.

Xozirgi kunda eng qadimiy kutubxona Egipet monasterida mavjud. Kutubxona eramizdan VI asrda ochilgan. To’g’ri, xoxlagan inson u kutubxonaga borolmaydi. Kutubxonaga kirish maxsus ruhsatnomalari bor monax va talabalarga mumkin xalos.

Qiziqarli ma’lumotlar qish haqida

Qish bu- fasllarni eng sovuq va qorli vaqti. Shu bilan dunyoni yarmi qishni qorni ko’rishmaganlar.

Qishni aniqlash turlari – kalendar bo’yicha, astronomik va klimitga qarab. Kalendar bilan hammasi tushunarli –bizda qish dekabr, yanvar va fevral oylari kiradi. Astronomik tamondan esa 21-dekabrdan 21-martgacha. Obi-havo bo’yicha qish qachonki temperatura o ga tushib sovuq kelsa shunda qish keladi.

Gohida qish boshqaruvchilarni buyrug’i bilan ham kelishi mumkin(ya’ni ularni qarori bilan). Misol: bir vaqtlar madam Mentenon XIV asrda yozda chanada uchishni hohlab qolgan. U Frantsiya qiroli Lyudovikni favoritkasi bo’lgan. Unga xech qanday muammo bo’lmagan- Versal trassasi atrofida tuz va shakardan qor qilib sepishgan.

Qiziq, eng katta qor parchalari Moskvada qishda emas, baxor oyida yog’gani kuzatilgan. Bu vaqea 1944-yili 30 aprelda kuzatilgan. Kutilmaganda poytaxtga qalin qor yog’gan. Uni ko’rinishi straus qanotlarini eslatgan va kattaligi katta odamni shapalog’iday bo’lgan.

Rossiyada qish nafaqat o’zini vaqtida yog’adi. Irkut viloyati shu nom bilan shaxar bor. Bu joylar fasllar bilan bog’liq emas. Kaysidur qavm bu joylarda gunoh ish qilib qo’ygan ekan. Shuning uchun bu joylarda fasllar o’z vaqtida almashmasligi shundan degan afsonalar mavjud.

Evropa sotsologlari, olib borgan tadqiqotlarida qish mavsumida tug’ilganlarni 100 yoshga kirish imkoni ko’proq bo’larkan. Foizlar bilan ko’rsatadigan bo’lsak, boshqalarga qaraganda 16 % ko’proq ekan. Bundan tashqari bu bolalar boshqalarga qaraganda chiniqqan bo’lib, sportda yuqori natijalar ko’rsatar ekanlar.

Venetsiya 2012-yili shu qadar sovuq bo’lganki, gondollar muzda asir bo’lib, suvda harakatlana olishmagan. Shu voqea 1985-yili kuzatilgan. A 1468-yili Burgundiya erto’lalarida vinolar muzlab qolgan.

Rossiyada qish kelishiga oldindan tayyorgarlik ko’rishgan. Ivanov davridan boshlab 1 noyabrdan xozirlik ko’rishgan. Shu sanadan muzlash boshlanishini bilishgan. Agar bu kuni sovuq bo’lsa, ular bilishganki butun qish uzoq va sovuq bo’lishini.

Bizda qish dekabr, yanvar, fevral bo’lsa – Avstraliyaliklarda buni teskarisidir. Ularni kalendari bo’yicha, ularni qish fasli bizni issiq yoz faslimizda boshlanadi. Bizda qish bo’lsa, ularda yoz. Avstraliyada yoz dekabr, yanvar va fevral.

Ruslar qish vaqtlarida aroq va sbit bilan issinishgan degan gaplar bor. Bu qadimgi slavyan ichimligi suv, asal va ziravorlardan tayyorlangan. U shamollashga qarshi va issitish xususiyatiga ega bo’lgan. Bu ichimlik Rossiyada eng mashxur qishki ichimlik bo’lgan.

Qiziqarli faktlar marsga uchish haqida.

Xozircha erda yashovchi aholini xech biri marsda bo’lmagan, lekin u joyga juda ko’p miqdorda boshqaruvchisiz apparatlar(raketa) uchirilgan. Bu raketalar bu qizil sayyora haqida ko’pgina ma’lumotlar to’plagan. Endi faqatgina erdan kimdur birinchi bo’lib mars sayyorasiga qadam bosadi, umuman qadam bosadimi?

Olimlar takidlashmoqdaki, yaqin 10 yil ichida bu mars sayyorasiga uchish bo’ladi.  Bunday yangiliklarni eshitib erliklar marsni birinchi ochilishiga qo’shilish ishtiyoqi borligini aytishgan.

To’g’ri, lekin bunda bitta narsani e’tiborga olish kerak; bu sayoxatga otlanganlar o’z sayyorasi bilan bir umrga vidolashishiga to’g’ri kelishi mumkin. Chunki zamonaviy texnologiya odamlarni marsga jo’nata oladi , lekin ularni ortga qaytara olmaydi.

Gollandiya  Mars One tashkiloti xozirgi kunda hohlovchilarni yig’ish bilan shug’ullanayapti.  Ularga kerakli talab qo’yiladi: inson 18 yoshdan oshgan bo’lishi kerak va zi hohishi bilan bo’lishi kerak, bu bilet marsga faqat borishga faytishga emasligini.

Qolgani u o’z nomzodini kompaniyaga bildirishnoma jo’natsa bo’ldi. Yana o’zini haqida ma’lumot va nima uchun aynan u marsni ochilishiga birinchi asoschi bo’lmoqchiligini yozishi kerak.

Marsni zabt etmoqchi bo’lganlarni tanlavi 2013 yildan boshlandi. Xayratlanarlisi shuki 140 ta davlatdan 200 000 bu taklifga javob qaytardi. Eng ko’p xoxlovchilar Amerikadan bo’lgani aniqlandi.

Keyingilar Xindiston va Xitoy. Ro’yxatda Rossiyaliklar ham  bor – taxminan 8 000 kishi. Aniqki talabgorlarni hammasi ham marsga ucha olmaydi. Ular bir qancha sinovlardan o’tib keyin tanlab olishadi.

Marsda yashamoqchi bo’lganlar bo’sh joyga qo’ndirishmadi to’g’ri, ularga katta baza qurib berishga to’g’ri keladi. Bu proekni Daniyalik injener Kristian fon Bengstonga yuklatilgan.

Ilmiy tadqiqotchilar marsda ko’kat va sabzavotlarni o’stirsa bo’lida deyishmoqda. To’g’ri faqat shu yo’l bilangina ular oziqlanishmadi albatta. Yordam dam ba dam yuklar yuborilib turadi. Kerakli anjomlar bilan ham taminlanishadi.

Qancha vaqt erdan marsgacha uchiladi? Etarlicha ko’p –tahminan 7 oylarcha. O’rtacha masofa erdan marsgacha 225 million kilometrni tashkil etadi. Shuni hisobga olish kerakki, ular doimo  xarakatda bo’lganliklari uchun, maksimal masofa 401 million kilometrni, minimal esa 54,5 ni tashkil etadi.

Atgancha,  Mars One kompaniyasi marsga hohlovchilarni tanlaydi balkim, SSSR esa bu savol bilan o’tgan asrninig 50 yillarida o’ylashni boshlashagan. Birinchi planlar 1959 yili boshlangan.

Bu g’oyalar  M.K. Tixonravova boshchiligida boshlangan. Shuning uchun ham qo’shiqlarda “Marsda ham olma daraxti ham gullaydi” deb bejiz kuylashmagan. Bu qo’shiq 1963 yili “Orzuni kutib” filmiga bag’ishlab yozilgan. Bu fantastik mavzu sayyoralar aro uchishlarga bag’ishlangandir.

Aytishlaricha, biz marsda birinchilardan bo’lamiz deyishmasin, ular xech qanaqa birinchilardanmas. NLO tadqiqotchilari ishonch bilan aytishadiki; bizni ajdodlarimiz marsdan million yilllar oldin uchib kelishgan, endi esa bizlardan ayrimlarimizginasi   ortga uchib boramiz.